İş Kazası Tazminatı
İş kazası tazminatı davası, bir iş yerinde çalışan işçinin mevcut iş ilişkisi sebebiyle yara alması ya da ölmesi durumunda bizzat işçiye veya yakınlarına ödenmesi talepli açılan ve sorumlu işverenden talep edilen maddi ve manevi tazminat davası olarak tanımlanır. İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davası yalnızca asıl işverene değil, aynı zamanda bütün alt işverenlere karşı da açılabilir bir davadır.
İş Kazası Sayılan Durumlar Nelerdir?
İş kazası tazminatı alabilmek için bir iş kazasının mevcut olması gerekir. Ancak bu iş kazası yasada ifade edilen iş kazası kapsamında değerlendirilebilmelidir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu madde 13’te iş kazası sayılan durumları düzenlemiştir. Söz konusu yasaya göre iş kazası olarak değerlendirilen haller şu şekildedir:
- İşçi, işverenine ait işyerinde bulunurken bu esnada herhangi bir bedensel ya da ruhsal zarara uğrarsa bu zarar iş kazası kapsamında değerlendirilir. Kazada, işçinin yaralanma ya da ölme şekli önemli değildir. İşçinin zarar görmesine neden olan vaka eğer işyerinde gerçekleşmişse bu durum, kazanın iş kazası olarak değerlendirilebilmesi ve bu nedenle tazminat davası açılabilmesi için kafidir. Yargıtay kararları da bu yöndedir. Söz gelimi, işyerinde kalp krizi geçiren bir kişinin yaşadığı bu olay Yargıtay’ca iş kazası olarak değerlendirilmiştir.
- Bir işverene tabi olarak çalışan işçi, kendisine verilen görev nedeniyle işyeri dışında bir yere giderse ve bu süre zarfında işçinin muhatap olduğu durumlar ve fiiller iş kazası kapsamında değerlendirilerek tazminat davasına konu teşkil edebilir.
- İşverence yürütülen bir iş sebebiyle işçi kendi adına ve hesabına münferit bir biçimde çalışıyorsa, bu durumda yürütmekte olduğu iş sebebiyle meydana gelen her bir vaka iş kazası olarak kabul edilir ve tazminat davasında konu edilir.
- Bebeğini emziren kadın çalışan, İş Kanunu kapsamında bebeğine süt vermek adına kendisine ayrılan süre içinde bir kazaya maruz kalırsa söz konusu kaza yine iş kazası olarak kabul edilir.
- İşveren tarafından sağlanan bir vasıta ile, işin ifa edildiği yere ulaşım esnasında işçinin maruz kaldığı kazalar iş kazası kapsamındadır.
İş Kazası Tazminatı Zamanaşımı Süresi
İş kazası sebebiyle açılan tazminat davasında zamanaşımı süresi, iş kazasının yaşandığı andan itibaren 10 yıllık süredir. Bu husus Borçlar Kanunu madde 146 ile düzenlenmiştir. Gerçekleşen iş kazası sonucunda yaralanma ya da ölüm olması arasında zamanaşımı noktasında bir fark bulunmaz.
Maddi ve Manevi Tazminat Davası İle Hangi Zararlar Talep Edilebilir?
İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davası maddi ve manevi tazminat davası olarak açılabilir. İş kazası ile birlikte ağır bedeni zararların ya da ölümün olması durumunda, zarara uğrayanın veyahut vefat edenin yakınlarına manevi tazminat kapsamında bir para ödenmesi yönünde karar verilebilir. Kanun koyucu, manevi tazminat kapsamında ödenecek tutarın ne kadar olacağını net bir biçimde ifade etmemiştir. Bu nedenle manevi tazminat miktarı belirlenirken aşağıda ifade edilen kriterler göz önüne alınır:
- Somut olayın özellikleri,
- Tarafların ekonomik gücü,
- Somut olaydaki kusur durumu,
- Manevi zararın büyüklüğü.
Manevi tazminat tutarı ile birlikte tazminatı ödemekle yükümlü kişinin fakirleşmemesi, tazminat alacaklısının ise zenginleşmemesi gerekir. Miktar, bu ölçü esas alınarak netleştirilir.
Geçici iş göremezlik sebebiyle meydana gelen kayıplar; zarara uğrayanın olay sebebiyle kalıcı bir sakatlığı olmaması ancak geçici bir biçimde yani iyileşme gösterene kadar çalışamadığı zaman sebebiyle yaşadığı maddi zararı ifade eder. Sürekli iş göremezlik sebebiyle meydana gelen kayıplar ise; kalıcı sakatlık olması sebebiyle çalışma gücü ve kazanç kaybını ifade eder. Kişide meydana gelen maluliyet oranının belirlenmesinde doktor raporuna başvurulur ve bu oran, maddi tazminat miktarı belirlenirken esas alınır.
İfade edilen durumlara ilave olarak tedavi masrafları ve tedavi süresince yapılan giderler ile birlikte ekonomik geleceğin zarara uğraması nedeniyle meydana gelen maddi kayıplar da değerlendirilir.
Ölümün meydana gelmesi halinde maddi tazminat hususu BK m.53’te düzenlenmiş olup yasa koyucu aşağıdaki giderlerin talep edilebileceğini ifade etmiştir:
- Cenaze masrafları,
- Ölümün anında gerçekleşmemesi ve bu nedenle yapılan tedavi harcamaları,
- Ölen kişinin desteğinden mahrum kalan kimselerin bu nedenden dolayı maruz kaldıkları kayıplar.
İş Kazası Tazminatı Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
İş kazası sebebiyle açılacak tazminat davasında görevli mahkeme İş Mahkemeleri olup yetkili mahkeme şu şekilde tespit edilir:
- Davalının ya da tüzel kişinin dava açıldığı esnada yerleşim yeri mahkemesi, iş kazaları kapsamında genel yetkili mahkemedir.
- İş kazasının yaşandığı yerdeki İş Mahkemesi de yetkili mahkemedir.
- İş kazası sebebiyle maluliyet yaşaya işçinin ya da vefat oldu ise yaşamını yitiren işçinin davacı yakınlarının yerleşim yeri mahkemesi de yetkili mahkemedir.
İş Kazası Tazminatı Davası Ne Kadar Sürer?
İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davasının süresi, uygulamada en çok merak edilen hususların başında yer alır. Ancak dava süresinin net bir tarih vererek ne kadar süreceğini ifade etmek mümkün değildir. Zira öncelikle somut olay yani iş kazası yaralanmalı mı yoksa ölümlü mü hususu değerlendirilir. Zira yaralanmalı iş kazaları söz konusu olduğunda işverenler genellikle işçiye ilişkin maluliyet oranına itiraz eder. Bu itibarla süreç bir yeni dava olan maluliyetin tespiti davası gibi ilave durumların gelişmesi nedeniyle uzayabilir. Bunun yanı sıra davanın yetkin de profesyonel bir İş Hukuku avukatı nezaretinde yürütülüp yürütülmediği de süreye etki eden faktörler arasındadır. Zira deneyimli bir hukukçu ile birlikte hareket edildiğinde hatalı veya ihmali işlemlerin önüne geçilerek arzu edilen müspet netice kısa zamanda elde edilebilmektedir. İş hukuku avukatı ihtiyacınız varsa Gebze İş hukuku avukatı ile iletişime geçebilirsiniz.
